Yaz tatili sona erdi. Okullar açıldı. Siyasetçiler, her ne kadar yaz tatiline ramak kala hükümet düşmüş olsa da, sıkıntılı bir süreci geride bıraktılar. Yaz tatili boyunca siyasi partilerin liderleri değişti. Olarca tanınmış siyasetçi artık yeni dönemde aday olmayacağını açıkladı. Böylece, Hollanda siyasetinde söz sahibi gençler olacak. Eylül ayında, siyasi partiler 22 kasım tarihinde yapılacak milletvekili seçimleri için adaylarını açıkladılar.
Eylül demişken, Hollanda’da havaların soğuduğunu ifade etmemize gerek yok sanırım. Eylül’ün üçüncü haftası futbol maçına gidenler tepeden tırnağa ıslandılar örneğin. Elma ve üzüm toplama mevsimi de başladı tabii ki…
Bazı alışveriş merkezlerinde, Hollanda’da yetişen ve farklı renklerdeki envai çeşit kabak sergileniyor.
Geçen yıl eylül ayında Hollanda gündemini ele alırken, Amsterdam Yunus Emre Enstitüsü ve THY müdürlerinin değiştiğini belirterek, geride hoş bir seda bırakmanın önemine dikkat çekmiştim. Yunus Emre Enstitüsü, bu yıl eylül ayında, yılın diğer aylarında olduğu gibi takdire şayan bir kültür ve sanat etkinliğiyle sezonu açtı. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. Yıl dönümü etkinlikleri çerçevesinde yapılan “Ulsulararası Petroglifler, Genel Tamga ve Eski Türk Yazıtları” sergisinde, Hollanda’daki Türk dünyası bir araya geldi.
Yine geçen yıl eylül ayında ele aldığımız bir başka konu ise, her yıl eylül ayının üçüncü haftasının salı günü icra edilen Yani Yasama Yılı açılışı ve 2024 yılının mali bütçesi tasarısının açıklanması oldu. ‘Prens Günü’ olarak da bilinen Yeni Yasama Yılı açılışı, hükümet merkezi Lahey’de, Kral Willem Alexander ve Kraliçe Maxima’nın, Başbakan Mark Rutte, Bakanlar ve davetlilerin katıldığı törende, 2024 yılı bütçesi Maliye Bakanı Sigrid Kaag tarafından sunuldu.
Kasım ayında yapılacak seçimlerle görevi sona erecek kabinenin hazırladığı bütçe tasarısına göre, gelecek yıl bireylerin satın alma gücü ortalama yüzde 1,8 artıyor. Geçen yıl, eylül ayında açıklanan hükümet bütçesi 395 milyar iken, bu yılki öngörülen bütçe yaklaşık 430 milyar euro.
Geçici hükümet, açıkladığı 2024 mali planında, bakım, iklim, tarım ve mülteciler konusunda bir hayli zorlanmış. Dikkat çeken bazı önlemler arasında, sağlık sigortası primlerinin yükselmesi, kalkınma işbirliği bütçesinde kısıtlama, mülteci yardımlarına daha fazla bütçe, vergi sisteminde düzenleme, sağlık ve kira yardımlarında artış, çalışanlara teşvik, satın alma gücünde ve çocuk yardımlarında artış yer almakta.
2024 yılı mali bütçe planında, yoksullukla mücadele dikkat çekiyor. Görünmeyen, gizli yoksulluğu azaltmak için hükümet 2 milyar euro ek kaynak ayırmış. Merkezi İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, Hollanda’da yüzde 4,8 oranında yoksulluk var. Örneğin Den Haag’da 44 binden fazla aile yoksulluk sınırında yaşıyor. Her yıl dört ile onsekiz yaş arasında 18 bin çocuk yardım alıyor. Hollanda genelinde 600 bin aile enerji giderlerini ödeyemiyor.
‘Milyonlar Notası’ olarak da adlandırılan 2024 bütçesine, gelenek olduğu üzere eleştiriler de yağmaya başladı. Eleştirilerden birisi de, bu bütçe ile “hükümet halk yerine işverenleri seçmişti”.
Bu çerçevede dikkat çeken bir başka eleştiri, hükümetin toplu ulaşım ücretlerindeki fiyatlandırmaydı. Yeşil Sol-PvdA ve Hristiyan Birlik partilerinin de itiraz ettikleri gibi, öngörülen toplu taşıma tariflerinin iptali için 40 bin imza toplanıp, parlamentoya gönderildi. Bir başka eleştiri de, fosil endüstriye ayrılan 46,4 milyar euro hibe yardımına oldu. Vatandaş, KLM ve Shell gibi şirketlerin esiri olmamalıydı.
Bir yaz tatili sonrası, hareketli bir şekilde girdiğimiz eylül ayında, siyaset başta olmak üzere bir çok alanda hareketlilik kendisini gösterecektir. Hiç şüphesiz, ekim ve kasım ayları, yapılan olağanüstü seçimler dolayısıyla oldukça yoğun geçecektir.
Siyasette yeni yüzlerin önümüzdeki yıllarda neler yapacakları merakla bekleniyor. Bu süreçte, Hollanda Türk tolumunun da siyasi katılımda arzu edilen konuma gelmesi en büyük beklentimizdir.
HABER EYLÜL – EKİM 2023
Veyis Güngör
20 Eylül 2023