Geachte heer Rutte,
Begin deze week hebben wij uw brief ‘aan alle Nederlanders’ in de krant met grote verbazing gelezen. Net als vele Nederlanders schrokken wij van uw woorden. De woorden “Als je ons land zo fundamenteel afwijst, heb ik liever dat je weggaat. … Doe normaal of ga weg.” zijn naar ons idee zeer gevaarlijk voor onze maatschappij, nog afgezien van wat onder “normaal doen” wordt verstaan. Uw woorden impliceren dat je je als Nederlander met een migratieachtergrond niet meer mag uitspreken over problemen die in onze samenleving spelen, want je kunt, in uw woorden, “gewone Nederlanders niet uitmaken voor racisten”.
Eerlijk gezegd vinden wij dit niet passen bij een minister-president die vaak over eigen verantwoordelijkheid praat. U heeft nota bene onze maatschappij tot participatiesamenleving verheven en nu vraagt u ons aan de zijlijn te blijven. Participeren betekent naar ons idee niet alleen maar omzien naar elkaar, maar ook meedoen als volwaardige burger. Nu zegt u ons niet te mengen in discussies die van belang zijn voor onze samenleving en worden wij, als nieuwe Nederlanders, weggezet als onaangepast als we dat wel doen. Wij lezen uw woorden als: “doe wat wij zeggen, klaag niet, anders heb je hier niets te zoeken.” Dat doet geen recht aan de heterogeniteit van de Nederlandse samenleving.
Wij, als Vereniging Turks Huis, zijn inmiddels een kwart eeuw bezig om een positieve bijdrage te leveren aan de Nederlandse samenleving. Concreet zijn we bezig met het helpen integreren van Turkse Nederlanders in een maatschappij die ook de hunne is geworden, of u dat nu leuk vindt of niet. Wij zijn in 1992 begonnen in Amsterdam, als een stadsdeelorganisatie, en zijn inmiddels uitgegroeid tot een internationale instelling. Om een voorbeeld te geven: de afgelopen decennia hebben wij ruim 1300 activiteiten en projecten uitgevoerd en 111 boeken uitgegeven. Van tijd tot tijd hebben wij moeilijke tijden doorgemaakt. Onze projecten werden vaak afgewezen door lokale en nationale overheden. Wij werden zwart gemaakt en beschuldigd met valse berichten in de kranten. Maar wij hebben nooit opgegeven en hebben ons alleen geconcentreerd op ons doel: bijdragen aan een positieve ontwikkeling van de Nederlandse samenleving. Onze rolmodellen zijn o.a. Mevlana Rumi, Yunus Emre en Ahmed Yasawi. Dit waren Turkse mystici en rondreizende geleerden die veel invloed hebben gehad op het tot stand komen en de ontwikkeling van de innerlijke beleving van de İslam.
Wij, als een kwart eeuw maatschappelijk actieve organisatie, maken ons ook zorgen over recente ontwikkelingen in Nederland. Uw oproep aan alle Nederlanders maakt ons kwetsbaar. De uitspraak: ‘Doe normaal of ga weg’ raakt ons pijnlijk, daarmee niet gezegd hebbende dat wij ons ‘ abnormaal’ zouden gedragen. Het lijkt alsof Nederlanders met een migratieachtergrond geen bijdrage hebben geleverd aan dit mooie land. Wij zijn zeer teleurgesteld in ons premier en hopen dat uw uitspraken niet zullen leiden tot meer verdeeldheid, polarisatie of ophitsing, al weten we wel beter.
Terug naar onze rolmodellen. Wij zijn van mening dat de eerder genoemde rolmodellen inspiratie en oplossing zouden kunnen bieden voor de huidige crisis in Nederland en de rest van Europa. Voor moslimjongeren en voor niet-moslimjongeren. Enkele uitspraken, die de kern weergeven van de leer waar wij het hier over hebben, zijn: ‘de ander belangrijker achten dan je zelf’, ‘het breken van het hart van één mens, heeft tot gevolg dat de harten van alle mensen worden gebroken’, ‘hoe mooi is de beweging van sneeuwvlokken die ons laat zien dat het mogelijk is vooruit te komen zonder elkaar te beschadigen’.
Eenheid betekent investeren in elkaar. Op het gebied van taal, cultuur, religie en zelfs etniciteit moet vermenging plaatsvinden. Oprechte en objectieve interesse in de cultuur van de ander (over en weer) zal volgens ons leiden tot meer begrip, eenheid en harmonie. Het zou een minister-president sieren als hij die eenheid zou uitdragen zodat alle Nederlanders zich welkom voelen in Nederland. Degenen die zich misdragen, of ze nu moslim zijn of niet, voelen zich in een maatschappij die wij voor ogen hebben, niet thuis en zullen zich uiteindelijk moeten aanpassen.
Door uw woorden voelt geen enkele Nederlandse moslim zich thuis in Nederland en dat is kwalijk.
Wij nodigen u uit na te denken over de geleefde realiteit van diversiteit van culturen en religies en niet vanuit een visie die vooral het ‘managen’ van diversiteit als mislukt beschouwt. Die is namelijk niet mislukt of gelukt, die ‘is’ alleen maar. Deze werkelijkheid als uitgangspunt nemen in uitspraken, zal naar ons idee leiden naar eenheid en harmonie in onze samenleving en dat kunnen we allen broodnodig gebruiken. Zich blijven verzetten tegen groepen mensen, die overigens niet homogeen zijn, zal leiden tot debatten zoals in de Balie waar men discussieert over het verminderen van het aantal van een bepaalde groep. U hoeft niet ver terug naar het verleden om te concluderen dat dit een gevaarlijke weg is waarvan we ooit eensgezind hebben geroepen: ‘dat nooit weer!’
Als bijlage sturen wij u een boek over de ideeën van Ahmed Yesevi. Hopelijk leest u het boek en laat zich inspireren zodat u samenbindende uitspraken doet, als minister-president, als fractievoorzitter van de VVD, of gewoon als een ‘normale’ Nederlander.
Met vriendelijke en verenigende groet,
Veyis Güngör
namens Vereniging Turks Huis
Amsterdam 2 februari 2017