‘Türk Dünyası ve sivil toplum’, ‘Türk Dünyası ve siyasal katılım’, ‘Türk Dünyası ve demokrasi’, ‘Türk Dünyası ve vizyon’ gibi kavramlar her geçen gün sık sık gündeme gelmektedir. Bu doğrultuda farklı kesimlerce yapılan etkinlikler, tartışmalar ve yayınlar, hiç şüphesiz ‘Türk Dünyası’ düşüncesi ve tasavvurunun yeniden şekillendiğini haber vermektedir. Söz konusu hareketlilik, bir taraftan da dünyada yaşanan değişim ve dünyanın yeni bir zamana girdiğini göstermektedir.
İşte bu hareketliliğin biri de, geçtiğimiz hafta Ankara’da yaşandı. Çok uzun yıllar Türk Dünyasına yönelik etkinlikleriyle tanınan ‘EkoAvrasya Vakfı’, ‘İpekyolu Kamu Diplomasisi Teşkilatı’ ve ‘Türk Dünyası Sivil Toplum İşbirliği Derneği’, ortaklaşa “Türk Dünyası Sivil Toplum Çalıştayı” organize ettiler. Çalıştay’ın birinci bölümünde protokol konuşmaları yer alırken, ikinci ve üçüncü bölümde uzmanlar, akademisyenler ve uygulayıcılar, Türk Dünyası ve Sivil Toplum hakkında düşüncelerini, tekliflerini ve eleştirilerini ortaya koydular.
Ankara Ticaret Odası’nın ev sahipliğinde yapılan, olağanüstü katılımın olduğu, görkemli etkinlik ile ilgili haberler medyada geniş bir şekilde yer buldu.
Çalıştay ile ilgili benim izlenimim ise, kısaca aşağıdaki şekildedir.
Çalıştay süresince, “Sivil Toplum” gerçeğinin, dünyamızın hızla yeniden şekillendiği, yeni bir zamana girdiği bir dönemde, Türk Dünyası için hayati önem taşıdığına dikkat çekilirken, milletin vicdanı, değişimin adı, bir gelecek kurma hayali ve hareketi, bir aidiyet örneği olan “Sivil Toplum”un, Türk Dünyası’nda mutlaka güçlendirilmesine vurgu yapıldı. Konuşmalardan ve sunumlardan Türkiye hariç, diğer Türk devletlerinde “Sivil Toplum” kültürünün oldukça yeni olduğu ve henüz güçlü olmadığı anlaşıldı.
Türk Dünyasının aynı zamanda bir gönül coğrafyası olduğu, aynı dili konuşmanın elbette önemli olduğu, ancak aynı duyguları paylaşmanın da güçlü bir değer olduğu tespiti yapıldı. Dünyayı değiştirmenin “Sivil Toplum” ile olacağı, Türk Dünyası tasavvurunun da ancak, gönül birliği, ideal birliği, iş birliği ve kurumsal birlik ile zenginleşeceği belirtildi.
Araştırmacılar ve düşünürler, dünyadaki değişim ve Türk Dünyasındaki gelişmeler doğrultusunda, 21. Yüzyılda Türk Dünyası kavramının yeniden güncellenmesi ve yorumlanması için aktif çalışmaya davet edildi.
‘Türk Devletleri Teşkilatı’ başta olmak üzere, ‘Uluslararası Türk Dünyası Kuruluşlarına” dikkat çekilirken, yeni ve güçlü bir Türk Dünyası düşüncesinin oluşmasında, kamu diplomasisi yapacak Sivil Toplum Kuruluşlarının hayati önemi ortaya konuldu. Konuşmacılar arasında dikkat çeken bir detay ise, Türk Dünyasına yönelik faaliyetler yapan ve bu dünyadan ayrılan sembol isimlerden Turan Yazgan, Erdoğan Aslıyüce, Yakup Ömeroğlu ve Ganire Paşayeva gibi isimlerin sık sık hayırla anılmasıydı.
Çalıştay’da Türk Dünyasına yönelik yapılan sivil toplum çalışmalarından da örnekler verildi. Bu örneklerden biri de, 2011 yılından itibaren Amsterdam merkezli yapılan “Avrasya Sivil Toplum Amsterdam Buluşmaları” oldu. Avrupa Türklerinin bir projesi olan ‘Avrasya Amsterdam Buluşmaları’, Hollanda’daki Türk soylu grupların birbirlerini daha yakından tanımak amacıyla kurulmuş.
Kuruluşun, günümüze kadar yaptığı etkinlikler arasında, “Dünya Uygur Kongresi Başkanı Rabia Kadir: Sürgünde 10’uncu Yılı Anma Programı”, “Doğumunun 90’ıncı Yılında Cengiz Aytmatov Anma Programı”, “Çırpınırdı Karadeniz marşının yazarı, Azerbaycan’ın istiklal şairi Ahmet Cevat Anma Programı”, “Türk Dünyasının asil, kahraman ve cesur Türk kızı Ganira Paşayeva’yı Anma Programı ve “ömrünü Türk dünyasına adamış, Avrasya Yazarlar Birliği Başkanı Dr. Yakup Ömeroğlu’nu Anma Programı” yer aldı.
Milletlerin vicdanı, bir gelecek irade etme mücadelesi ve dünyada değişimin adı olan “Sivil Toplum” faaliyetleri, Türk Dünyası şuuru ve tasavvurunun şekillenmesinde önemli rol oynayacaktır. Dünyada yaşanan değişimle birlikte, Türk toplulukları arasında kurulacak gönül bağları ve atılacak gönül köprüleri, güncel bir Türk Dünyası vizyonunu beraberinde getirecektir.
Türkler ve tüm insanlık, adaleti temsil eden o kadim vizyona muhtaçtır. Bu süreçte rol oynayan, oluşuma bir tuğla koyan herkese selam olsun.
Veyis Güngör
13 Nisan 2025