O güzel adamı ve yaptıklarının; sempozyumlarda, televizyon programlarında, haftalık köşe yorumlarında, Avrupa’da yaşayan Türklerin, Türk Dünyasının önemli bir parçası olduğunu her fırsatta ifade ediyoruz. Bu ifademiz, bir şiir, ya da bir edebiyat türü ifadesi değildir. Bui fade, adanmış bir ömür başta olmak üzere, tecrübe, uzmanlık ve tarihe mal olan bir çok etkinlik ve projelerin ortaya koyduğu bir gerçektir. İşte, Avrupa Türklerinin Türk Dünyası ile olan ilişkilerinde önemli rol oynamış o güzel adam, Dr. Yakup Ömeroğlu’dur.
Geçtiğimiz aylarda, emanetini teslim eden Ömeroğlu, uzun yıllar başkanlığını yaptığı Avrasya Yazarlar Birliği’nin de aralarında bulunduğu, ‘Avrasya Sivil Toplum Forumu-Amsterdam Buluşmaları’nda rahmetle anıldı. Amsterdam’da yapılan ‘16’ncı Avrasya Sivil Toplumu’ toplantısında, Ömeroğlu’nun da içinde aktif yer aldığı etkinliklerden ve projelerden bizzat örnekler verildi. O örneklerden, Avrupa Türkleri ile Türk Dünyası ilişkilerini, iş birliği ve entegrasyonu anlatan bazılarını, siz değerli okuyucularımla da, kısaca paylaşmak istedim.
Uluslararası Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Sempozyumu
Hollanda’nın Zwolle kentinde, 12 – 14 Mayıs tarihleri arasında yapılan ‘Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Sempozyumu’nda, divan başkanlığını Yakup Ömeroğlu yapmıştı.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra ortaya çıkan yeni Türk Cumhuriyetleri, uluslararası platformda yeni yeni tanınıyor, dünya ekonomik ve siyasi toplumu içinde yerlerini alma süreci yaşıyorlardı. İşte bu süreçte hükümetler, uluslararası yardım kuruluıları ve özel yardım kuruluşları da, Orta Asya Türk Cumhuriyetlerine yönelmişlerdi. Örneğin HIVOS, NOVIB ve HIMOS gibi özel yardım kuruluşları, Azerbaycan, Türkmenistan, Kırgızistan, Kazakistan ve Özbekistan’ı programlarına almışlardı. Sempozyum’da katılımcılara bu kuruluşların yardım politikaları anlatılmıştı.
Dünya Türk Gençler Birliği Başkanlar Toplantısı
Yakup Ömeroğlu’nun etkin görev aldığı ve kısa adı DTGB olan ‘Dünya Türk Gençler Birliği’, 1992 yılında ‘Tatar Gençleri Birliği Azatlık Teşkilatı’nın girişimiyle kurulmuştu. Birliğin amacı, Türkçe konuşan gençler arasında sürdürülebilir bir iş birliği geliştirerek, Türk gençlerine bir gelecek perspektifi oluşturmaktır. DTGB’nin kuruluşundan itibaren faaliyetlerinde aktif bir biçimde yer alan ‘Hollanda Türkevi Topluluğu’, 1990’lı yıllarda Hollanda’da yapılan ‘Başkanlar Konseyi Zirvesi’ toplantısına ev sahipliği yaptı. DTGB’nin, Bulgaristan, Kırgızistan ve Türkiye’de yapılan gençlik buluşmalarına, Hollanda’dan temsilciler katıldılar.
Ulupamir Köyü Traktör projesi
Yakup Ömeroğlu, Van Üniversitesi’nde de bir süre görev yaptı. Üniversitedeki bir grup arkadaşıyla, Van’ın Erciş ilçesinde bulunan Ulupamir köyü ile yakından ilgilendi. Ulupamir, Tanrı Dağlarından Afganistan’ın Pamir yaylalarına sığınan, sonra Pakistan’a geçen ve 1982 yılında da Türkiye’ye göç etmiş olan Kırgız Türklerinin yaşadığı bir köydür. Köy halkının tarımla uğraşmasını teşvik etmek, İstanbul ve diğer illere dağılmalarını sınırlamak için, 1998 yılında bir traktör ve pulluk projesi geliştirildi. Amsterdam’da Türk kadınlarının da yardımlarıyla bir ‘Hayır Çarşısı’ organie edildi ve toplanan para ile traktör satın alınarak, Ulupamir köyü kooperatifine hibe edildi.
Antalya’da Filistinli yazar, şair ve gazeteciler eğitimi
25 – 30 Nisan 2010 tarihlerinde Antalya’da, Avrasya Yazarlar Birliği, Arap Yazarlar Birliği ve Türkevi Araştırmalar Merkezi tarafından, ‘Edebiyat, Demokrasi ve Kültürel Kalkınma Programı’ yapıldı. Suriye’de yaşayan, Filistinli yazar, şair ve gazetecilerin katıldığı program, bilimsel sunumlar, şiir dinletileri, nezaket ziyaretleri ve ileriki yıllarda birlikte yapılacak proje ve programların tespit edilmesinden oluştu. Konuşmacılar arasında, Prof. Dr. Talip Küçükcan, Yrd. Doç. Dr. Yakup Ömeroğlu, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Özbay, Yrd. Doç. Dr. İbrahim Ethem Polat, Şair Ali Akbaş yer aldı. Ömeroğlu açılış konuşmasında, programın amacı hakkında şunları söylemişti. “Hepimizin bildiği gibi, dünya barışı ve kültürel kalkınma için, şair ve yazarların toplumlarda oynadıkları yönlendirici rol, büyük önem taşır. Bugün burada kendi ülkelerinde yaşamayan Filistinli yazarlarla, şairlerle ve eleştirmenlerle birlikteyiz. Bu insanlar, çeşitli sorunlar nedeniyle kendi içine kapanmışlar, gerek komşuları ile, gerekse diğer dünya toplum ve kültürleri ile ilişki kurmakta zorlanmaktadırlar”.
Hoca Ahmed Yesevi Kitabı Yayını
Yüzyıllar önce Türkistan’da yaşamış Hoca Ahmed Yesevi atamızın yazdığı, Divan-ı Hikmetin ilk yirmi altı dörtlüğü, Türkevi gönüllüleri ve Prof. Dr. Musa Yıldız ile birlikte okundu. Okunma esnasında alınan notlar, Türkevi ve Bengü Yayınları tarafından, küçük bir kitapçık olarak yayınlandı. Divan-ı Hikmet, Türklerde Peygamber sevgisinin en güzel tezahürü ve örneğidir. Türklerin Türkistan’da ortaya koydukları, sonra Anadolu, Balkanlar ve Avrupa’ya uzanan bir İslam anlayışı algısı ve dünya görüşü yanı sıra, bir ontoloji, anlama, kavrama ve yorumlama eseridir Divan-ı Hikmet.
Hoca Ahmed Yesevi hazretleri Divan-ı Hikmet’inde bu olayı şöyle anlatır.
Yedi yaşta Arslan Baba ya verdim selâm;
“Hak Mustafa emanetini eyleyin armağan”
İşte o zamanda bin bir zikrini eyledim tamam
Nefsim ölüp lâ-mekâna yükseldim ben işte.
İngilizce Farabi Kitabı Hollanda’da Yayınlandı
Hollanda’da Türk kültür değerlerini, Hollandaca ve farklı dillere tercüme eden ve yayınlayan Hollanda Türkevi Araştırmalar Merkezi, yayınlarına ünlü Türk düşünürü Farabi kitabını da ekledi. Türkevi, Avrasya Yazarlar Birliǧi ve Al-Farabi Kazak Milli Üniversitesi işbirliǧi ile, Farabi’nin fikirlerinin tanıtılması amacıyla, “Al-Farabi: Philosophy of the Second Master” kitabını İngilizce olarak Amsterdam’da yayınladı. Farabi kitabı, Al-Farabi Kazak Milli Üniversitesi öǧretim görevlisi Zhakypbek Altayev tarafından kaleme alındı. Farabi’in hayatı, metafizik düşünceleri, felsefe ve din anlayışı, sosyal-psikolojik görüşlerinin yer aldıǧı kitapta, Farabi’nin İslam düşüncesi ve Avrupa felsefesine katkıları da ele alınıyor.
Ankara’da Bengü Kitapevi ve Avrupa Türkleri
Yakup Ömeroğlu ile Avrupa Türklerinin bir başka ilişkisi de, Ankara’nın Hamamönü’nde faaliyet gösteren Bengü Kitapevi ileydi. Ömeroğlu’nun gayretleri ve Türkevi’nin destekleriyle, Bengü Kitapevi’nin bir bölümünde, Avrupa Türkleri ile ilgili kitaplar satılmaktadır. Türkevi yayınlarının, göç ve sosyoloji ağırlıklı kitaplarına, Bengü Kitapevi’nden ulaşılabilir. Burada bazı örneklerini özet olarak vermeye çalıştığım etkinlikler, Avrasya Sivil Toplum Forumu kurucularından ve Avrasya Yazarlar Birliği eski başkanı merhum Yakup Ömeroğlu’nun, Avrupa Türkleri ilişkilerini ortaya koymaktadır. Biz, bunlara kitap tanıtım programları, uluslararası programlar, STK eğitim programları, radyo ve televizyon söyleşileri, yazarlık atöylesi gibi etkinlikleri de ekleyebiliriz elbette.
Değerli dostumuz merhum Ömeroğlu’nun, Türk Dünyası ile ilgili çalışmalara bir ömür adaması, adının yıllarca, yüz yıllarca Türk Dünyasında yaşatılacağı anlamına gelir. Sadece, alanında benzeri az olan ‘Kardeş Kalemler’ edebiyat dergisinin Türk okuyucusuna sunulması ve Türk Dünyası ile ilgili 500 kitap yayınlaması bile buna yeter.
Avrasya Sivil Toplum Forumu olarak, Yakup Ömeroğlu’nu rahmet ve merhametle anar, ruhunun şad, mekânının cennet olmasını dileriz.
Veyis Güngör
10 Aralık 2024
Bu yazı, 16. Avrasya Sivil Toplum Forumu Amsterdam Buluşmaları’nda yapılan konuşmanın bir bölümüdür.